Ontstaan
Hoensbroek heette aanvankelijk Broek of Broich, hetgeen 'moeras' betekent. (De Limburgse aanduiding Gebrook betekent niets anders dan 'het moeras'.) In 1388 werd het afgescheiden van Heerlen en geschonken aan ridder Herman Hoen, wiens familie van dan af Hoen van den Broeck, later Van Hoensbroeck zou heten en een van de aanzienlijkste adellijke families in Limburg werd. Deze Herman Hoen bouwde vervolgens het kasteel, dat nu Kasteel Hoensbroek heet en was er de eerste bewoner van. Op deze plaats had vanaf de dertiende eeuw al een motte en een verdedigingswerk gestaan. Hoensbroek is de samenvoeging van 'Hoens zu Broeck'.
Staatkundige situatie
De heerlijkheid Hoensbroek viel onder de zogeheten Landen van Overmaas, die tezamen met het oude hertogdom Limburg na 1288 onder Brabants bestuur waren gekomen. In 1473 verenigden de Overmazers en de Limburgers hun Staten tot de Staten van Limburg en de Landen van Overmaas en zetelden aldus in de Staten-Generaal van de Nederlanden. In 1661 kwam het gebied in Spaanse handen en van 1713 tot 1785 viel het onder Oostenrijk.
Steenkoolwinning
Het dorp bleef bescheiden van omvang tot het begin van de 20e eeuw, toen er meerdere steenkolenmijnen werden geopend (onder andere de Staatsmijn Emma), die voor een aanzienlijke toename van de bevolking zorgden. Dit maakte de bouw van nieuwe woonwijken noodzakelijk, met als gevolg dat Heerlen en Hoensbroek steeds dichter naar elkaar toe groeiden.
Heden
Tegenwoordig vormen Heerlen en Hoensbroek een aaneengesloten bebouwd gebied. Alleen de steenberg van de voormalige Oranje Nassau III-mijn, die thans is ingericht als park, vormt nog een soort van barrière tussen de plaatsen. De mijnen in de regio zijn inmiddels allemaal gesloten, maar veel van de ervoor aangelegde arbeiderswijken bestaan nog.
Wapen
Het wapen van Heerlen
Het wapen van Hoensbroek toont een zwarte leeuw op een zilveren veld met vier horizontale rode balken. Het is het wapen van de familie Van Hoensbroeck, naar wie de voormalige gemeente en het huidig stadsdeel Hoensbroek is genoemd. In het nieuwe wapen van de gemeente Heerlen neemt dat van Hoensbroek de rechterhelft in. Daarmee wordt tot uitdrukking gebracht dat Hoensbroek ook historisch gezien geen stadsdeel is van Heerlen, maar dat het binnen de gemeente een aanzienlijke eigen positie inneemt. Door de samenvoeging zijn Heerlen en Hoensbroek juridisch weer terug bij af, nadat zes eeuwen eerder Hoensbroek van de heerlijkheid Heerlen was afgesplitst.
Landschap
Hoensbroek ligt met het zuidelijke deel in het Bekken van Heerlen en met het noordelijk deel op het zuidelijkste deel van het Plateau van Doenrade. In het bekken ontspringen verschillende beken die uitkomen in de Geleenbeek. Door Hoensbroek loopt de Caumerbeek.
Bezienswaardigheden
(Grote) Johannes Evangelistkerk
Het Kasteel Hoensbroek is een van de grootste bezienswaardigheden in het hele gebied tussen Maas en Rijn. Het huidige kasteel Hoensbroek stamt uit de 13de eeuw, waarvan een gedeelte later is bijgebouwd. Voor dit 13e-eeuwse kasteel heeft er nog een ander kasteel gestaan. Rondom dit kasteel is eeuwenlang gevochten. Kasteel Hoensbroek stond ook, net als vele andere kastelen in de buurt, in het middelpunt van de Bokkerijders.
In het dorp bevindt zich verder de kleine Sint-Janskerk bij de Markt waarvan de bouwperioden verschillen, variërend van de 13e eeuw tot de 18e eeuw; deze kerk fungeerde eertijds als kapel van het kasteel.[3] Tegenover de kleine Sint-Jan staat de grotere Johannes Evangelistkerk (ook wel grote Sint-Jan), die pas later is gebouwd, en nooit afgemaakt: er waren bijvoorbeeld nog plannen voor een kerktoren, maar die is nooit gebouwd.
Zo nu verder met de Kermis
Hoensbroek heette aanvankelijk Broek of Broich, hetgeen 'moeras' betekent. (De Limburgse aanduiding Gebrook betekent niets anders dan 'het moeras'.) In 1388 werd het afgescheiden van Heerlen en geschonken aan ridder Herman Hoen, wiens familie van dan af Hoen van den Broeck, later Van Hoensbroeck zou heten en een van de aanzienlijkste adellijke families in Limburg werd. Deze Herman Hoen bouwde vervolgens het kasteel, dat nu Kasteel Hoensbroek heet en was er de eerste bewoner van. Op deze plaats had vanaf de dertiende eeuw al een motte en een verdedigingswerk gestaan. Hoensbroek is de samenvoeging van 'Hoens zu Broeck'.
Staatkundige situatie
De heerlijkheid Hoensbroek viel onder de zogeheten Landen van Overmaas, die tezamen met het oude hertogdom Limburg na 1288 onder Brabants bestuur waren gekomen. In 1473 verenigden de Overmazers en de Limburgers hun Staten tot de Staten van Limburg en de Landen van Overmaas en zetelden aldus in de Staten-Generaal van de Nederlanden. In 1661 kwam het gebied in Spaanse handen en van 1713 tot 1785 viel het onder Oostenrijk.
Steenkoolwinning
Het dorp bleef bescheiden van omvang tot het begin van de 20e eeuw, toen er meerdere steenkolenmijnen werden geopend (onder andere de Staatsmijn Emma), die voor een aanzienlijke toename van de bevolking zorgden. Dit maakte de bouw van nieuwe woonwijken noodzakelijk, met als gevolg dat Heerlen en Hoensbroek steeds dichter naar elkaar toe groeiden.
Heden
Tegenwoordig vormen Heerlen en Hoensbroek een aaneengesloten bebouwd gebied. Alleen de steenberg van de voormalige Oranje Nassau III-mijn, die thans is ingericht als park, vormt nog een soort van barrière tussen de plaatsen. De mijnen in de regio zijn inmiddels allemaal gesloten, maar veel van de ervoor aangelegde arbeiderswijken bestaan nog.
Wapen
Het wapen van Heerlen
Het wapen van Hoensbroek toont een zwarte leeuw op een zilveren veld met vier horizontale rode balken. Het is het wapen van de familie Van Hoensbroeck, naar wie de voormalige gemeente en het huidig stadsdeel Hoensbroek is genoemd. In het nieuwe wapen van de gemeente Heerlen neemt dat van Hoensbroek de rechterhelft in. Daarmee wordt tot uitdrukking gebracht dat Hoensbroek ook historisch gezien geen stadsdeel is van Heerlen, maar dat het binnen de gemeente een aanzienlijke eigen positie inneemt. Door de samenvoeging zijn Heerlen en Hoensbroek juridisch weer terug bij af, nadat zes eeuwen eerder Hoensbroek van de heerlijkheid Heerlen was afgesplitst.
Landschap
Hoensbroek ligt met het zuidelijke deel in het Bekken van Heerlen en met het noordelijk deel op het zuidelijkste deel van het Plateau van Doenrade. In het bekken ontspringen verschillende beken die uitkomen in de Geleenbeek. Door Hoensbroek loopt de Caumerbeek.
Bezienswaardigheden
(Grote) Johannes Evangelistkerk
Het Kasteel Hoensbroek is een van de grootste bezienswaardigheden in het hele gebied tussen Maas en Rijn. Het huidige kasteel Hoensbroek stamt uit de 13de eeuw, waarvan een gedeelte later is bijgebouwd. Voor dit 13e-eeuwse kasteel heeft er nog een ander kasteel gestaan. Rondom dit kasteel is eeuwenlang gevochten. Kasteel Hoensbroek stond ook, net als vele andere kastelen in de buurt, in het middelpunt van de Bokkerijders.
In het dorp bevindt zich verder de kleine Sint-Janskerk bij de Markt waarvan de bouwperioden verschillen, variërend van de 13e eeuw tot de 18e eeuw; deze kerk fungeerde eertijds als kapel van het kasteel.[3] Tegenover de kleine Sint-Jan staat de grotere Johannes Evangelistkerk (ook wel grote Sint-Jan), die pas later is gebouwd, en nooit afgemaakt: er waren bijvoorbeeld nog plannen voor een kerktoren, maar die is nooit gebouwd.
Zo nu verder met de Kermis
|
|
|
|